Theo một báo cáo do Ngân hàng Thế giới công bố mới đây, giá lương thực toàn cầu vẫn ở mức cao. Các quốc gia ở Châu Phi, Bắc Mỹ, Châu Mỹ Latinh, Nam Á, Châu Âu và Trung Á phải đối mặt với lạm phát giá lương thực cao nhất.

Một trong những lý do khiến cuộc khủng hoảng lương thực toàn cầu trở nên tồi tệ hơn là do các quốc gia đã áp đặt thêm các hạn chế thương mại sau cuộc khủng hoảng Ukraine, làm gián đoạn chuỗi cung ứng và đẩy giá cả lên cao. Ngân hàng Thế giới nhấn mạnh, tính đến đầu tháng 3 năm nay, 23 quốc gia đã cấm xuất khẩu lương thực, 10 quốc gia thực hiện hạn chế xuất khẩu, 29 lệnh cấm và 14 hạn chế đang được thực hiện.

Ngoài ra, biến đổi khí hậu là một yếu tố làm cho tình hình an ninh lương thực có nhiều biến động. Hạn hán tàn khốc ở vùng Sừng châu Phi sẽ không xảy ra nếu không có sự nóng lên toàn cầu, theo World Weather Attribution (WWA), một tổ chức hợp tác quốc tế nghiên cứu tác động của biến đổi khí hậu.

Theo một báo cáo mới được công bố của WWA, biến đổi khí hậu do con người gây ra đã khiến hạn hán nông nghiệp ở vùng Sừng châu Phi có khả năng xảy ra cao gấp 99 lần. Bằng cách phân tích lượng mưa ở ba vùng khô hạn nhất của vùng Sừng châu Phi vào năm 2021 và 2022, các nhà khoa học đã phát hiện ra rằng biến đổi khí hậu đang làm gián đoạn chu kỳ mưa. Mùa mưa kéo dài từ tháng 3 đến hết tháng 5 đang thu hẹp lại, lượng mưa giảm một nửa.

Mùa màng thất bát do hạn hán đã gây ra những hậu quả tai hại và Châu Phi đang phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng lương thực chưa từng có. Ở vùng Sừng châu Phi, năm mùa mưa liên tiếp có quá ít đã giết chết hàng triệu gia súc và phá hủy mùa màng.

Trong khi đó, ở Ethiopia, Kenya và Somalia, cứ 36 giây lại có một người chết vì đói, theo UNICEF. Gần 20 triệu người ở Sahel sống trong cảnh mất an ninh lương thực. Ở Burkina Faso, số trẻ vị thành niên cần điều trị suy dinh dưỡng nghiêm trọng đã tăng 50% so với cùng kỳ năm ngoái. Ở Niger, hạn hán lặp đi lặp lại và lũ lụt thảm khốc, kết hợp với xung đột đang diễn ra, đã làm giảm gần 40% sản lượng ngũ cốc.

Theo UNICEF, khoảng 430.000 trẻ em ở Niger bị suy dinh dưỡng nghiêm trọng và số phụ nữ mang thai hoặc đang cho con bú bị suy dinh dưỡng dự kiến ​​sẽ lên tới khoảng 154.000 trong năm nay, tăng mạnh so với 64.000 vào năm 2022.

Thời tiết diễn biến trái mùa cũng là một trong những nguyên nhân khiến nguồn cung gạo thiếu hụt. Theo báo cáo của hãng phân tích tài chính Fitch Solutions, năm 2023, thế giới sẽ xảy ra đợt thiếu gạo lớn nhất trong vòng 20 năm.

Sự kết hợp giữa thiếu hụt nguồn cung và giá cả tăng cao sẽ khiến nhiều nước bị ảnh hưởng nặng nề, nhất là những nước có giá lương thực trong nước cao như Pakistan, Thổ Nhĩ Kỳ, Syria và một số nước châu Phi. Fitch Solutions dự báo thị trường gạo toàn cầu sẽ trở lại mức gần cân bằng trong niên vụ 2023-2024, nhưng hoạt động sản xuất vẫn phụ thuộc nhiều vào điều kiện thời tiết.

Trong bối cảnh đó, triển vọng mở rộng Sáng kiến ​​Ngũ cốc Biển Đen, một trong những giải pháp giúp xoa dịu cuộc khủng hoảng lương thực toàn cầu, là rất mong manh. Bất chấp những nỗ lực liên tục của Liên hợp quốc, các bên đã không tìm được tiếng nói chung.

Nga đã tuyên bố sẽ rút khỏi thỏa thuận vào ngày 18/5 nếu các hạn chế của phương Tây nhằm ngăn chặn xuất khẩu nông sản và phân bón của Nga không được dỡ bỏ.

Theo các nhà phân tích, những thách thức đang diễn ra khiến hệ thống lương thực toàn cầu rơi vào tình trạng bất ổn hơn bao giờ hết, với những hậu quả khó lường đối với cuộc sống của người dân ở nhiều khu vực. 349 triệu người đang phải đối mặt với tình trạng mất an ninh lương thực nghiêm trọng ở 79 quốc gia, trong đó một số quốc gia ở Châu Phi được xác định là điểm nóng về nạn đói.

Các tổ chức quốc tế bao gồm Ngân hàng Thế giới, Quỹ Tiền tệ Quốc tế và Chương trình Lương thực Thế giới đang kêu gọi thế giới hành động khẩn cấp để đối phó với cú sốc chưa từng có hiện nay đối với hệ thống lương thực toàn cầu. (qua)